ADALET-İ İZAFİYE - ADALET-İ MAHZA

Adalet-i izafiye zulüm müdür? Adalet-i mahza kabili tatbik ise adalet-i izafiyeye gidilmez, gidilse zulümdür, deniliyor. Hz. Ayşe (r.anha) ve arkadaşları katilleri bulmak için, aralarında belki masumların da bulunacağı kişileri cezalandırmak istemişlerdi. 

Cemel Savaşı Hazreti Ali (ra) ile Hazreti Ayşe (r.anha) arasındaki bir içtihat savaşıdır. Hz. Osman (ra)’ı  şehit edenlerin cezalandırılması hususunda Hz. Ali (ra) adelet-i mahzayı esas alırken, muhalifleri olan Hz. Ayşe (r.anha), Zübeyir ve Talha (ra) adelat-i izafiyeyi esas almışlardır. Tarafların aralarındaki bu içtihat farklılığına siyasi fesat da girince savaş kaçınılmaz hale gelmiştir.

Adalet-i Mahza: Toplum için fert feda edilemez. Bir gemide dokuz cani bir masum olsa o gemi batırılamaz görüşünü savunuyor ki, bu aynı zamanda Kur’an’ın adalet anlayışıdır.

Adalet-i İzafiye: Toplumun selameti için ferdin hakkı feda edilebilir, anlayışıdır. Bu görüşe göre dokuz caninin cezalandırılması için bir masum feda edilebilir. Yalnız bu anlayış ancak adalet-i mahzanın uygulanmasının mümkün olmadığı yerde geçerlidir.

Hz. Osman’ı (ra) şehit eden güruh içinde masumların da bulunmasından dolayı, halife olarak İmam Ali (ra) kısas tatbik edemiyor; adalet-i mahzaya uygun olmadığını savunuyor. Muhalifler ise "adalet-i mahza ancak şeyheyn zamanında mümkündü, şimdi tatbiki kabil değildir" diyerek, toplumun sükûneti için o güruhu cezalandırmak gerekir fikrini savunuyorlardı. Yani aralarında böyle hukuki bir içtihat ihtilafı bulunuyor. Bu ihtilafın içine bazı münafık ve Yahudiler de fesat sokunca, içtihat savaşa dönüşüyor.

Cemel Savaşı'nda her iki taraf ta makbul olmasından dolayı onlar hakkında ileri geri konuşmak doğru değildir. Ehl-i sünnet âlimleri her iki tarafta ölenleri cennetlik kabul etmişlerdir.

Kim haklı kim haksız meselesine girmek, sahabelere olan sevgi ve hürmeti zedeleyeceği için bütün Ehl-i sünnet âlimleri ittifak ile bu konuda ileri geri konuşmayı men etmişler. Sırf tarihi olaylara bakıp işin hakiki suretini ve kader boyutunu görmeden hüküm vermeye kalkışmak sakıncalı olur.      

http://www.sorularlarisale.com/makale/17319/adalet-i_izafiye_zulum_mudur_adalet-i_mahza_kabili_tatbik_ise_adalet-i_izafiyeye_gidilmez_gidilse_zulumdur_deniliyor_hz_ayse_ranha_ve_arkadaslari_katilleri_bulmak_icin_aralarinda_belki_masumlarin_da_bulunacagi_kisileri_cezalandirmak_istemislerdi.html