İBN HALDUN'UN "ASABİYE" KAVRAMINI NASIL ANLAMALIYIZ? - @ChevalierdesMot

 Doç. Dr. Ayhan Tekineş'in "RUH VE MANA MEDENİYETİNE DOĞRU" makalesine @ChevalierdesMot tarafından yazılan yorumdur.

İbn Haldun'un "asabiye" dediği bugünkü kavramlarımıza göre sosyo-politiko-ekonomik (SPEsel) bağlılıktır. Medeniyetlerin temel taşları iste bu SPEElerdir (sosyo-politiko-ekonomik entiteler), Fethullah Gülen'in sandığı gibi fertler değil. 

@ChevalierdesMot

SPEElerse kimliklerini yasalarıyla (dinleriyle) oluşturdukları milli(kültürel) yapıları ve de liderleriyle (ümmetleriyle) ifade ederler. Medeniyetleri oluşturan fertler değil, iste bu SPEElerdir. SPEEler bir orkestranın değişik enstrümanları olarak da algılanabilir, bu enstrümanları akort ederek birbirlerini bütünleyici bir şekilde bu kubbede hoş bir seda çıkarmanın adıdır medeniyet.

Yukarıdaki yazıda Fethullah Gülen, Toynbee ve diğerlerinin ihmal ettiği en temel kavram "yasa" kavramıdır, nitekim bu SPEElerin Yasama Haklarını kullanarak kimliklerinin belirgin bir şekilde, gösterilip idame ettirilmesini sağlar. Medeniyeti doğuran iste bu kimliklerinden şüphe edilmez SPEEler arası uzlaşma ve bütünleşmedir. 

Fethullah Gülen ve de bu makaleyi hazırlayanların medeniyet konusun açıklığa kavuşturabilmek için en az su kavramları yerli yerinde kullanarak, kavram kargaşasına düşmeden bu isi yapmaya çalışmalarını tavsiye ederim: bunlar Kur'an'a göre su kavramlardır "millet, kavim, ümmet, din ve de en önemlisi dilek (Arapça "Sha" in SHA-Allah'taki "SHA" kavramlarıdır). 

Yukarıdaki makalede "din" kavramı "yasa"'dan yalıtılmış Yunan-i Atike’nin "din" kavramı gibi kullanılıyor. "millet" de "kavim" gibi kullanılıyor, hâlbuki "millet" "kültür" kelimesinin kullanımını içerir "ulus/kavim" apayrı bir kelimedir Kur’an’da. 

"Ümmet(liderler)" kelimesi de tamamen ihmal, dilek(sha) ise ortalıkta yok tabii. Ibn Rushd'e göreyse "politika/siyaset" dilekle (sha ile) ilgilidir. Buna göre diyebiliriz ki medeniyetleri oluşturan SPEElerin önderlerinin (ümmetin fertlerinin) dileğidir (sha). 

Dikkat edin "SPEE'nin dileği (sha)" demiyorum, çünkü Kur'an da bu kelime hiç bir zaman bir topluma yüklü kullanılmıyor. Yani Kur'an'a göre "SPEE'nin dileği (sha, İngilizce "will"'i" anlamsızdır.

Entité (fr) : entiti, tüzellik, özvarlık, antite, tüzel kişilik, [la] kendilik; varlık