EROL GÜNGÖR - MÜSTESNA BİR ZİHNİ TERKİP

“Erol Güngör müstesna bir zihnî terkipti. Onda Ahmet Hamdi Tanpınar’ın sanatkâr ruhu, Yahya Kemal Beyatlı’nın tarih duygusu, Mümtaz Turhan’ın ilim zihniyeti ve Anadolu velilerinin ilhamı vardı.” (Yılmaz Özakpınar)

 

25 Kasım 1938'de Kırşehir’de dünyaya gelir. Dedesi Kırşehir’de Ahi Tekkesinin son şeyhi aynı zamanda Ahi Evren Camiinin imamı olan Hafız Osman Efendi’dir. Yetişmesinde ailesinin ve yaşadığı çevrenin etkisi büyüktür. 

Henüz ortaokul çağlarındayken Osmanlıca öğrenir, üniversite öğrencisi olmadan, yerli-yabancı klasikleri hafızasına yerleştirir. Lise yıllarında mahalli gazetede başlayan yazarlığı, hayatı boyunca devam eder.

1956 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk bölümüne kaydolur. Burada Fethi Gemuhluoğlu vasıtasıyla Mümtaz Turhan’la tanışır, coşkun kaynak hayatı boyunca kıvrılıp akacağı geniş ve uzun yatağı bulur. Mümtaz Turhan hocanın teşvikiyle Hukuk Fakültesinden ayrılıp İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine kaydını yaptırır. 

Fakülteden mezun olduğu 1961 yılında Tecrübî Psikoloji kürsüsünde asistan olur. Bu sırada Türkiye’de yeni yeni gelişmekte olan Sosyal Psikolojiye yönelir. Bu disiplinin önemli eserlerinden Krech ve Crutchfield'in Sosyal Psikoloji kitabını Türkçeye çevirir. “Kelâmî Yapılarda Estetik Organizasyon” adlı teziyle doktor, “Şahıslar arası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü” konulu teziyle doçent, “Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar” adlı teziyle sosyal-psikoloji profesörü olur.(1965,1975,1978) 

1966'da ABD Colorado Üniversitesinden tanınmış sosyal - psikolog Kenneth Hammond'un daveti üzerine Amerika'ya gider. Bu üniversitenin Davranış Bilimleri Enstitüsünde milletlerarası bir heyetin araştırmalarına katılır. Sosyal psikoloji ders ve seminerlerini yürütür. Döndükten sonra Devlet Planlama Teşkilatı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Kültür Bakanlığı’nın çeşitli komisyonlarında görevler alır.
Akademik çalışmalarının yanı sıra günlük fıkralar ve makaleler yazar. Yazıları Türk Yurdu, Klinik Sempozyum, Hisar, Türk Birliği Dergisi, Töre, Türk Edebiyatı, Türk Kültürü, Milli Eğitim ve Kültür, Milli Kültür, Konevî, Toprak ve Diriliş dergileri ile Millet, Her Gün, Yeni Düşünce, Yeni Sözcü, Yol, Ayrıntılı Haber, Yeni İstanbul ve Ortadoğu gazetelerinde yayınlanır. 1974–77 yılları arasında Ortadoğu gazetesinin başyazarlığını yapar.

1980 İhtilali sonrasında kurulan YÖK tarafından Selçuk Üniversitesi rektörlüğüne tayin edilir. Bu vazifesini yürütmekte olduğu sırada, 24 Nisan 1983’te geçirdiği bir kalp krizi sonrasında hayata gözlerini yumar. Cenazesi,  mütevazılığıyla birleşen üstün vasıflarını fark etmiş Konyalıların ve yazılarını takip eden her yaştan sevenlerinin omuzlarında uzun süre hatırlardan çıkmayacak bir mateme dönüşür.

“Çağdaş bir Türk millî kültürünün kurulması”nda katkıda bulunabilmek için zihninin ve zamanının bütün imkânlarını feda etmiş, bu toplumun birlikte yaşama iradesini ortaya çıkaran “aslî değerler”in, “ideal değerler” haline gelmemesi için gayret etmiştir. Ciddiyetinden ve seviyesinden taviz vermeden içinde yaşadığı toplumun tarihini, düşünce verimlerini ve kültürünü iyi bilen bir sosyologun neler üretebileceğini yaptığı çalışmalarla gösterir. İdeoloji yerine fikir sahibi olacak bir nesli yetiştirmek için edebî  ve ilmî tüm birikimini sarf eder. Bir yanıyla kültürümüzün kaynaklarını, diğer yanıyla dünyayı kucaklar. Bir yandan sahasında meydana gelen ilmî gelişmeleri yakından takip eder, diğer yandan dilimize, edebiyatımıza, tarihimize, dinimize; hâkim bir mütefekkirdir. Sadece mütefekkir değil, sade, akıcı ve anlaşılır bir üslubu derinliğiyle birleştirebilmiş büyük bir muharrirdir.

Kitapları:

Tarihte Türkler Tarih İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-021-7 Sosyoloji ile tarihin birbirinden ayrılmayacağını düşünen mütefekkirin tezlerini üzerine bina ettiği tarih algılamasının siyasi kısmının tasviridir. Üzerinde ittifak edilmiş tarihî hadiseler kronolojik sırayla ve çekici bir üslupla anla... Ahlâk Psikolojisi ve Sosyal Ahlâk Sosyoloji - Psikoloji İstanbul - 1995 ISBN 978-975-437-172-7 Yayınevimiz yazarın sağlığında yayınlanmamış iki eserini bir arada takdim eder. Ahlak Psikolojisi’nde daha ziyade ferdî hususlar, Sosyal Ahlak’ta ise içtimai hususlar açıklanır. Ferdin kişiliğinin oluşmasından başlayarak toplumdaki hukuk sistemini... İslâmın Bugünkü Meseleleri Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-016-4 Yazıldığı dönemde seviyeli bir entelektüel tartışmaya zemin hazırlamıştır. İslam Davasının siyasi bir dava olduğuna inanmayan yazarın, geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında vücuda gelen “uyanış” ve bu uyanışın Türkiye’ye akseden &... İslâm Tasavvufunun Meseleleri Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-042-2 İslâmın Bugünkü Meseleleri’nden farklı olarak sadece İslam tasavvufunun meselelerini ele almakta, fakat sosyolojik yaklaşımı ve inceleme metoduyla bir bakıma onu tamamlamaktadır. Tasavvufun İslâm’daki yeri nedir? Tasavvufî düşünc... Türk Kültürü ve Milliyetçilik Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-036-2 Yazarın hocasına ithaf ederken hocalığını ispat ettiği eseridir. Yazıldığı dönemdeki ideolojik tartışmaları elinin tersiyle iter ve ilmî verilerin ışığında hakikatleri söyler.  “Bilindiği gibi milliyetçilik bir memleketteki millî kült... Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-024-9 Sosyal Psikolojinin kadim problemini ülkemize tatbik eden, yaşattığı dönemi soğukkanlılıkla gözlemleyen, çareler gösteren bir eserdir. “Bugün herkes biliyor ve görüyor ki, Türkiye çok hızlı ve geniş çaplı bir değ... Dünden Bugünden - Tarih-Kültür ve Milliyetçilik Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1995 ISBN 978-975-437-039-3 “Pek çok kimse eski medeniyetimizi bıraktığımızı, ancak yenisini de benimseyemediğimizi söyler ve asıl problemin Batılılaşmamış olmamızda yattığını iddia eder. Kısacası aydınlarımızın batıcı olanları kadar muhafazakâr görünenlerinde de ortak kab... Yirminci Asrın Manası Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1999 ISBN 978-975-437-233-5 Sosyal ilimciler arasında muteber bir yeri bulunan meşhur iktisat tarihçisi Kenneth E.Boulding’in geçtiğimiz asrı değerlendiren ve günümüzde güncelliğini yitirmemiş bir eseridir. Yazar yirminci asrı insanlığın yaşamakta olduğu büy&uum... Sosyal Psikoloji Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1999 ISBN 978-975-437-322-5 Erol Güngör’ün muhteşem çevirisiyle… “Bu kitabın sosyal psikoloji öğrencilerine bir rehber olması düşünülmüştür. Bunun başlıca iki sebebi vardır. Birincisi, sosyal psikoloji kitaplarının hiçbiri eliniz... Türkiyede Misyoner Faaliyetleri Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 2000 ISBN 978-975-437-311-0 Güngör’ün henüz 19 yaşında bir delikanlı iken kaleme aldığı, ilerde vereceği büyük eserlerin habercisi olan eseridir. Kültürümüzün geçirmekte olduğu buhrana paralel bir şekilde güçlenen Hıristiyanlaş... Sosyal Meseleler ve Aydınlar Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-105-5 Yazarın çeşitli mecmualarda neşredilen makaleleri “Millî Kültür Meselelerimiz”, “Edebiyata Bakış”, “Meselelerimiz ve Aydınlarımız” başlıkları altında derlenmiştir. Eserin ağırlığını, telif kitaplarda işaretleri verilen, ... Dünyayı Değiştiren Kitaplar Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1995 ISBN 978-975-437-138-3 Çok ünlü kitapların makus talihi, haklarında kabaca bilgi sahibi olunduğu için ciddiyetle okunmamalarıdır. Onların muhtevaları ve tarihte oynadıkları roller hakkındaki malumat basma kalıp atıflarla geçiştirilir. Eserde, Batı dünyasının ve dola... Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1996 ISBN 978-975-437-131-4 Düşünce tarihinin şaheserlerinden biridir. Avrupa düşüncesinde 1680-1715 tarihleri arasında yer alan köklü değişmenin hikâyesini anlatır. Modern Batı düşüncesinin temelini teşkil eden bu düşünce inkılâbı bir taraftan ... Kelami Sahada Estetik Yapı Organizasyonu Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1999 ISBN 978-975-437-310-3 İlk çalışmalarını tecrübî psikoloji dalında yapan yazarın sanatın kelâmî sahası olarak nitelediği edebiyattaki estetik yapının kuruluşu hakkındaki doktora tezidir. Küçük hacmine rağmen sadece ülkemizde değil, dünya entelij... Şahıslararası İhtilafların Çözümünde Lisanın Rolü Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1998 ISBN 978-975-437-272-3 Laboratuar şartları altında ihtilafa düşürülen iki şahıs arasındaki münakaşanın lenguistik tahlili yapılarak objektif ve subjektif mana sistemlerinin nisbî ehemmiyeti tatbik edilmiştir. Girişte psikolojinin yeni ehemmiyet vermeye başladığı ihtilaf probl... Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar Sosyoloji - Psikoloji İstanbul 1998 ISBN 978-975-437-271-6 “Ahlak değerleri diğer değerlere oranla, psikolojinin önemli bir konusunu teşkil eder, çünkü insanın sosyal gelişmesi genellikle bir ahlakî gelişmeden ibarettir. Sosyal bir varlık olmak, başka insanlarla karşılıklı ilişkiler halinde yaşamak deme... İktisadi Gelişmenin Merhaleleri İktisat İstanbul 1999 ISBN 978-975-437-313-3 Önemli bir iktisat tarihçisinin modern tarihin seyri hakkında yaptığı bir genelleme, komünist olmayan bir manifestodur. Tarihin seyri, birbirini takip eden gelişme merhaleleri halinde ele alınır. Yazara göre millî ekonomilerin tarihî seyirlerini...

 

http://www.otuken.com.tr/yazardetay.asp?YazarID=31  internet sayfasından alınmıştır.