KONSEPT NEDİR?

konsept

Konsept dilimize Fransızcadan geçmiş bir kelimedir. Anlamı kavram demektir. Konseptualizm ise kavramcılık demektir

1. kavram
2. anlayış, görüş, düşünce

Örneğin bu olayın konsepti nedir? denildiğinde onun anlamı, ne demek istendiği gibi detaylar akla gelmektedir.

Konsept, Bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımıdır. Bu tanımı otomotive uyarlayacak olursak, markanın yapabileceğinin en iyisini gövde gösterisi amacı ile yapıp, gelecekte taşıyacağı çizgileri biz son kullanıcı olan tüketicilere göstermenin bir yoludur. Yani consept araçlar aslında seri üretime geçmezler. Bu araçlar genelde sanal âlemde yayınlanarak veya araba fuarlarına getirilerek meraklılarına sergilenir. Otomotiv Fuarlarında Bazen motor yerine maket bazen döşeme yerine plastik bazen jant yerine köpük bile kullanılabilir. 

"Concept" mi, "tasarım dili" mi, "anafikir" mi?

Ertuğrul Çağrı Korkmaz

İlk olarak birçok mimarın, içmimarın ve tasarımcının tartıştığı, hatta ikiye ayrılarak sorguladığı bu kavrama değinmek istedim. Hepimiz tasarıma başlarken bir çıkış noktasına sahip oluruz ve tasarım sürecinde mekân kurgusunu bu çıkış noktasına göre geliştiririz. İşte bu çıkış noktasına kimimiz concept kimimiz ise tasarım dili adını veririz. Hangi kavram daha doğrudur? concept ise neden concept, tasarım dili ise neden tasarım dili? iki terim aslında aynı mı yoksa ince bir çizgi dahi olsa bir ayrımı var mı?

Bu concept kelimesi, batıdan ithal olduğu bariz belli olduğu için ve bizim de batıdan ithal gelen herşeyi fenomenleştirme eğilimimiz olduğu için fazla tutuldu.
"tasarımın concepti ne?" şeklinde kullandığımız gibi, yerli yersiz kullana kullana artık neredeyse, "concept concept bakma lan bana!", "conceptlerin kilosu kaça kardeş?", "şu concepti uzatır mısın?" gibilerinden saçma sapan kullanımlarla karşılaşır olduk (biraz abarttım).

İngilizce sözlüklerde sözcüğün anlamı şöyle geçiyor:

1- Kavram, mefhum
2- Anlayış, görüş, fikir, telakki.

Araba fuarlarında gördüğümüz o "concept car" lar aslında sadece "kavram araba" lardır.
Genelde en az 20 yıl sonra yollarda görebileceğimiz, yenilikçi bir kavram veya fikir doğrultusunda tasarlanmış öncü tasarımlardır.

Oysa TDK; sözlüğünde, kelimenin asıl anlamlarına "tarz" ve "düzen" i de eklemiş.
Aslında bırakın anlamını genişleterek Türkçeye sokmayı, tümden gereksiz bir kelime bence.
Türkçeye o kadar uygunsuz bir yapısı var ki, kimilerimiz telaffuz edemiyoruz bile.

Biz bu kelimeyi bir tarafa bırakalım, neyi anlatmak istediğimize bakalım.
Her mekânın içmimar isinin ayrı bir ruhu vardır.
Her mekâna hâkim ve damgasını vurmuş olan bir tarz veya bir konu veya bir kavram, bir renk, bir malzeme, bir nesne vb. vardır, olmalıdır.
Mekâna yönelik olarak önce bu ruh tasavvur edilir, bu doğrultuda bir fikir projesi geliştirilir, sonra o ruha bir beden giydirir gibi uygulama projesiyle birlikte mekân donatılır.
O yüzden, yanlış seçilmiş / tasavvur edilmiş (tasarlanmış) bir ruha ne kadar süslü ve ayrıntılı bir beden giydirirseniz giydirin, başarılı olamazsınız.
Burada bu ruhu en iyi karşılayacak kelime "ana fikir" kelimesidir.
Bu ana fikir, meselâ "klasik" olabilir, "salaş" olabilir, "uçuk-kaçık" olabilir, "ahşap" olabilir, "mavi" olabilir, "kadınsı" olabilir, "sıcak" olabilir, "herhangi bir nesne" olabilir, vb.
Bunların hepsine joker gibi uyacak bir yabancı kelime kullanmaktansa, zaten mevcut olan "ana fikir" kelimesini kullanmayı daha doğru buluyorum.

Lütfen sorunuz birbirinize, "senin projenin ana fikri nedir?" diye.
Göreceksiniz anlatmak isteyebileceğiniz her anlamı karşılayabilecek kadar kullanışlı bir kelimedir bu "ANA FİKİR".

Concept ve ana fikir kelimeleri konusu böyle.
Fakat "tasarım dili" bunlardan farklı bir kavramdır kanaatindeyim.
Onu ayrıca ele almak lazım.

 REKLAM SEKTÖRÜNDE DE KONSEPT NE YA LA?

Konsept “kelime” olarak, Fransızcadan Türkçeye geçmiştir. Asıl yazılışı "Concept" bu şekildedir. Görüş, anlayış, düşünce, yeni fikir gibi birçok kelimeyi içinde barındırır. Konsept çalışması “kelime olarak” birçok sektörde kullanılabilir. Örneğin bunu bir reklamcı, yapmış olduğu çalışmalar için kullanırken, bir iç mimar, yine aynı şekilde yaptığı çalışmaları anlatırken “konsept” kelimesini kullanabilir.

Otomobil firmaları, mobilya firmaları “konsept” kelimesini yenilik veya yeni ürün grubu olarak kullanırken, reklam sektöründe hizmet üretenler, komple bir çalışmayı veya tüm çalışmalardan oluşan bir tasarımı/uygulamayı anlatmakta da kullanabilirler.

Kısacası “konsept” kelimesinin zenginliğinden veya öyle farz edilmesinden, birçok sektör faydalanmaktadır. Durum böyle olunca, üreticiler, son zamanlarda “konsept” kelimesini oldukça sık bir şekilde kullanmışlardır, kullanmaya da devam edeceklerdir.

Bizler, reklamcı, grafiker ve tanıtım sektöründe olduğumuza göre, sizlere bu konu hakkında açıklamalarda bulunmaya ve bildiklerimi aktarmaya çalışayım.

Bir çalışmanın “konsept” kelimesi ile haşır neşir olabilmesi, daha doğrusu örtüşmesi için, yapılacak reklam çalışmasında ilk önce “kurumsal kimlik” çalışması mutlaka yapılmış olmalıdır. Kurumsal kimlik çalışması oluşturulmamış bir iş için “konsept” kelimesini kullanmak biraz saçma olacaktır. Yani, kurumsal kimlikle birlikte, yapılacak tasarımların bütünüyle, uygulanma aşamasının sonrasına “reklam / konsept” çalışması diyebiliriz.

Şimdi, kurumsal kimlik çalışmasını yaptığınız, işletme veya şirket için nasıl bir konsept çalışması yapılabilir, bunun cevabını bulmaya çalışalım. Bir kurumsal kimlik çalışmasına başlamış ve projemizi de şekillendiriyorsak eğer, kurumsal kimlikle çalışmasıyla birlikte, mekan için yapılacak “konsept” çalışmasını da kafamızda ve projemizde geliştirmek durumundayız.

Örneğin, bir fast food veya restaurant için yapılacak kurumsal kimlik çalışmasına başlarken, işletmenin, iç ve dış görüntüsü ile ilgili düşünceleri, renk, şekil, malzeme seçimi olarak düşünmeli, tasarlamalısınız. İçeride kullanılacak, masa sandalye takımlarından, duvar rengine, dolaplara, dışarıda veya çevresinde yapılacak peyzaj çalışmalarına kadar birçok şeyi düşünmelisiniz. Tabela çalışması, yönlendirme üniteleri gibi birçok ürün ve düşünce “sizin tasarımlarınız” olmalıdır ve imalatı yapılmalıdır.

Hazır olarak alınacak ürün veya ürünlerle oluşturulacak bir mekan için “konsept” kelimesi ne kadar uyumlu olur, bunu bilemiyorum ama yapılan tasarımlara göre, imalatı yapılmış olan ürünlerden oluşturacağınız mekanlar, tam olarak bir “konsept” çalışması olacaktır, bunu iyi biliyorum.

Bu şu demek oluyor, işletme veya bir şirket için, tüm fikirleri kafanızda şekillendirirken, farkında olmasanız bile “konsept” bir çalışma içerisine de girmiş oluyorsunuz. Konsept çalışmaları genel olarak bir ekip çalışması ile yapılır, bu ekip içerisinde bir grafik tasarımcı, bir iç mimar ve birkaç uygulamacı bulunmalıdır. Bir çalışmayı tasarlamak ve uygulamak çok farklı şeylerdir, bu konuda, yanınızda bulunan uygulamacılar, tasarımların ne kadar uygulanabilir olduğunu veya uygulanamaz olduğunu tespit edecektir. İç mimarınız bilgi ve birikimiyle yapacağınız “konsept” çalışmasında size çok büyük katkılarda bulunacaktır.

Yapacağınız çalışmalarda, işletme veya mekân için mutlaka bir “tarz” üretmelisiniz. Bu yapılacak çalışmayı, bir adım daha öne çıkaracak ve fark edilmeyi kolaylaştıracaktır. Örneğin “modern” bir mekan ve “konsept” çalışması peşindeyseniz, burada ahşap neredeyse hiç kullanılmamalıdır. Alüminyum veya cam ağırlıklı imalatları kullanmanız, sizi modern bir mekân konusunda başarıya ulaştıracaktır. Önemli bir detay olduğu için, şunu da belirtmeden geçmek istemiyorum, aydınlatma ekipmanlarına son derece önem vermelisiniz. Oluşturduğunuz konsept çalışma içerisinde neredeyse, kusursuz bir uyumluluk içerisinde olmalıdırlar.

Yukarıda bahsettiğim “tarz” konusu, sadece tek çeşit ürün yelpazesinden oluşacak diye bir kaide yok, ahşap ile camı veya alüminyumu güzel bir şekilde harmanlamak ve ortaya doyumsuz bir tasarım ve güzellik çıkarmak mümkün müdür, derseniz, elbette ki mümkündür. Ancak, buradan, işler daha zorlaşacak ve daha yoğun bir çalışma içerisinde olacaksınız anlamı da çıkacaktır. Oysa tek çeşit ürünlerden oluşan mekânlar ortaya çıkarmak ve oluşturmak daha az zahmetlidir, daha kolaydır, bunu da ayrıca belirtmek istiyorum.

Reklam konsept çalışması hakkında az da olsa bilgi sahibi olduğunuzu düşünüyor, yeni konularda, tekrar birlikte olmayı umut ediyorum.

Reklamınız bol olsun…

Ozan Muhammet CANDAN