Sırr-ı Ehadiyet Nedir? - Rüstem Garzanlı

Allah’ın herbir varlıkta görülen birlik tecellisinin sırrına “sırr-ı ehadiyet denir.” Bediüzzaman, Sırr-ı ehadiyet ile alakalı mes’eleye şöyle açıklık getirmektedir.

İnsan ruhu cesetle ilişkili ve bağlantılıdır. Bütün organ ve azaları birbirlerine yardım ettirir. İrade-i ilahiye tecellisini yani irade gücünü ve kudretini göstererek vücuda vücud-u harici, beden giydirilerek bir kanun-ı emri ve latife-i rabbaniye olan ruh onların idaresinde doğrudan doğruya, onların manevi seslerini hissetmesinde ve ihtiyaçlarını görmesinde birbirlerine mani olmaz; ruh şaşırtmaz.  

Ruha yakın uzak bir nispetindedir. Birbirine perde olmaz. İsterse çoğunu birinin imdadına yetiştirir, isterse bedeninin her cüz’ü ile bilebilir,  En yüce sıfatlar Allah’ındır.1

Cenab-ı Allah’ın bir kanun-i emri olan ruh küçük bir âlem olan insan cisminde ve azasında bu vaziyeti gösteriyor. 

Büyük âlem olan kâinata Zat-i vacib’ül vücudun külli iradesine ve mutlak kudretine hadsiz fiiller, hadsiz sesler, hadsiz dualar, hadsiz işler, hiçbir cihette ona ağır gelmez, Cenab-i Allah’ı meşgul etmez, şaşırtmaz, bütünü birden görür, bütün sesleri birden işittir. 

Yakın uzak birdir. İsterse bütünü birinin imdadına gönderir. Her şey ile her şeyi görebilir, sesleri işitebilir ve her şey ile her şeyi bilir., ve hâkezâ…” 2

Onun için Mühiddin-i Arabî: Allah’tan başka varlık yok, “La mevcude illa hu” demiştir. Yani Her şeyi Allah görmüş,

“Nasıl ki, Allah’ın sıfatları hakikat ise, bu sıfatların aynası olan kâinat ve mevcudat da hakikattir. Aynı şekilde, bu aynada görünen maddi ve kevni nakışlar da aynı hakikattir. 

Özet olarak; İbn-i Arabî aynayı sıfatlarla aynı görüyor, ayna üstünde tecelli suretinde görünen maddi nakışları da inkâr ediyor. Elma var, elmanın aynada görüntüsü var, bir de aynadaki elma görüntüsünün kâğıda basılmış, yani somutlaşmış fotoğraf şekli var. 

Elma asıldır, aynadaki elmanın yansıması ise elmanın aynısı olmasa da onun birçok vasfına kuvvetli işaret etmesinden dolayı İbn-i Arabî bu yansımayı elma ile aynı zannetmiş. Aynadaki misali olan bu elmanın kâğıda fotoğraf şeklinde basılmış şeklini ise, İbn-i Arabî inkâr etmiş. 

Hâlbuki hem elmanın, hem elmanın aynadaki bu misali görüntüsünün hem de bu görüntünün fotoğrafa basılmış halinin varlıkları ve vücutları vardır. Yalnız bu varlıkların kuvvet ve sağlamlık dereceleri farklıdır. 

En sağlam ve kuvvetli olanı elmadır. İkinci derecede sağlam ve kuvvetli olan elmanın aynadaki yansımasıdır. Üçüncü derecede olanı ise, bu aynadaki yansımanın kâğıda fotoğraf şeklinde basılmış şeklidir.” 3

Rüstem Garzanlı /DİYARBAKIR

KAYNAKLAR

1-Nahl suresi.60

2- Sözler,31.ci pencere.2.ci nota

3-Sorularla Risale